Forex piyasasına yeni adım atan biri için ilk başta karşılaşılan en büyük zorluklardan biri, yabancı terimlerin çokluğu ve bu terimlerin karmaşık görünüyor oluşudur. Oysa ki bu kavramların çoğu, işlem mantığını anlamayı kolaylaştırmak için geliştirilmiştir. Bu yüzden işe en temel kelimelerle başlamak, piyasayı daha anlaşılır bir hale getirir. Forex işlemlerine başlamadan önce bilmeniz gereken kavramlar, piyasada yolunuzu kaybetmeden ilerlemenizi sağlar.
Bazı terimlerin anlamını bir defada kavramak zor olabilir. Ancak onları gerçek hayattan örneklerle düşündüğünüzde her şey daha net hale gelir. Mesela “spread” dediğimiz fark, aslında döviz bürosunda alış ve satış fiyatı arasındaki farktan farklı değildir. Küçük gibi görünen bu ayrıntılar, işlem maliyetinizi doğrudan etkileyebilir. İşte bu yüzden, bu terimlerin anlamını sadece ezberlemek değil, aynı zamanda nasıl çalıştıklarını içselleştirmek önemlidir.
İşlem Birimleri ve Fiyat Tanımları Nasıl Anlaşılır
Piyasada işlem yaparken en sık duyulan kelimelerden biri “lot” olur. Bu kavram aslında işlem büyüklüğünü tanımlar. Forex’te 1 lot, genellikle 100.000 birimlik bir işlem hacmini temsil eder. Ama bu sizi korkutmasın. Mikro lot ve mini lot gibi seçeneklerle, çok daha düşük hacimlerle de işlem yapılabiliyor. Yani elinizde yüksek miktarda sermaye yoksa bile, piyasaya giriş yapmanız mümkün.
Bir başka dikkat çeken terim ise “pip”tir. Pip, fiyat hareketlerini ölçen en küçük birimdir. Örneğin EUR/USD paritesi 1.0850’den 1.0851’e çıktığında, bu 1 piplik bir değişim anlamına gelir. Bu küçük oynamalar, kaldıraç sayesinde büyük karlar ya da zararlar doğurabilir. O yüzden pip değerinin nasıl hesaplandığını öğrenmek, riski yönetebilmenin en temel adımlarındandır.
Kaldıraç, Marjin ve Teminat Neyi İfade Eder
Forex’in en çok konuşulan özelliklerinden biri olan “kaldıraç”, yatırımcılara daha büyük işlem hacimlerine erişim imkânı sunar. Örneğin 1:100 kaldıraç oranı, hesabınızda 1.000 dolar varsa 100.000 dolarlık işlem yapabileceğiniz anlamına gelir. Bu kulağa çok cazip gelse de, kazanç kadar kayıp ihtimalinin de büyüdüğünü unutmamak gerekir.
Bu noktada devreye “marjin” girer. Bu, bir pozisyon açmak için hesabınızda bulunması gereken minimum teminat anlamına gelir. Hesabınızdaki bakiye, açık pozisyonları karşılayamayacak seviyeye gelirse, “margin call” adı verilen uyarı devreye girer. Bu da bazı pozisyonların otomatik kapanmasına yol açabilir. Bu nedenle, teminat oranlarını ve kaldıraç etkisini iyi bilmek kritik bir öneme sahiptir.
Piyasa Türleri ve Emir Çeşitleri Üzerine Dikkat Edilmesi Gerekenler
Forex işlemleri “spot piyasa”da gerçekleşir. Bu piyasa türünde işlemler genellikle anında ve mevcut fiyat üzerinden yapılır. Ancak her işlem hemen gerçekleşmek zorunda değildir. Bunun için “limit emri” ya da “stop emri” gibi seçenekler de mevcuttur. Limit emirleri, belirli bir fiyata gelindiğinde pozisyon açılması için kullanılır. Stop emirleri ise zarar durdurmak veya karı korumak adına önceden belirlenmiş fiyat seviyelerinde devreye girer.
Özellikle yeni başlayanlar için stop-loss emri, duygusal kararların önüne geçmek açısından hayati bir araçtır. Piyasada anlık dalgalanmalara karşı kendinizi koruyabilmenin en etkili yollarından biri, bu emir türlerini doğru kullanmaktır. Çünkü bazen işlem açmak değil, işlem kapatmayı zamanında bilmek daha değerlidir.
Swap, Spread ve Komisyonların Rolü Ne Kadar Önemli
Her işlem, görünmeyen bazı maliyetleri de beraberinde getirir. Bu noktada karşımıza çıkan ilk kavramlardan biri “swap” olur. Swap, taşıma maliyeti anlamına gelir. Eğer pozisyonunuzu gece boyunca açık tutarsanız, faiz farkından dolayı hesabınıza yansıyan bu tutar kar ya da zarar hanesine eklenir.
Bir diğer dikkat edilmesi gereken unsur ise “spread”tir. Bu, alım ve satım fiyatı arasındaki farktır. Spread ne kadar düşükse, maliyetiniz o kadar azalır. Yani bir işlem açtığınız anda hemen kara geçmek yerine, önce bu farkı kapatmanız gerekir. Komisyon ise bazı aracı kurumların doğrudan aldığı işlem ücretidir. Bu yüzden bir pozisyon açarken sadece grafiklere değil, arka plandaki bu görünmeyen rakamlara da dikkat etmek gerekir.
Gerçekten neyin ne anlama geldiğini kavradığınızda, karmaşık gibi görünen bu piyasa aslında oldukça mantıklı hale geliyor. Bu da zamanla daha özgüvenli ve bilinçli adımlar atmanıza yardımcı oluyor.