Forex işlemlerine başlayan birçok kişi için en kafa karıştırıcı noktalardan biri, yaptığı işlemin sonunda ne kadar kazandığını ya da kaybettiğini doğru şekilde anlayabilmek. Çünkü burada sadece alış ve satış fiyatı değil, pozisyon büyüklüğü, parite türü ve hatta kullanılan kaldıraç gibi pek çok değişken devreye giriyor. Forex kar zarar hesaplama formülünü bilmek bu yüzden çok kritik. Elindeki işlem detaylarıyla birlikte net bir tablo ortaya koymak isteyen herkesin, bu hesaplamayı manuel olarak da yapabilmesi gerekiyor.
Genel anlamda bu formül, alınan ya da satılan ürünün birim fiyat değişimiyle, o pozisyondaki işlem büyüklüğünün çarpılmasıyla elde ediliyor. Ancak işin içine pip değeri, işlem hacmi ve lot miktarı girince işler biraz daha karmaşık bir hale bürünüyor. Bu noktada temel mantığı anlamak, detaylara boğulmadan ilerlemek için büyük kolaylık sağlıyor. Diyelim ki 1 lot EUR/USD alım yaptın ve fiyat senin lehine 50 pip oynadı. Eğer her pip değeri 10 dolarsa, bu durumda toplam karın 500 dolar olur. Buradaki en önemli detaylardan biri, hangi pariteyle işlem yapıldığı. Çünkü pip değeri her paritede aynı hesaplanmıyor.
Hangi Unsurlar Kar Zarar Hesaplamasını Etkiler?
Forex piyasasında her şey hareket halinde olduğu için, sabit bir tablo üzerinden hesaplama yapmak mümkün olmuyor. İşin ilginç yanı, kazanç ya da kayıp sadece fiyat farkıyla değil, aynı zamanda piyasaya ne kadar yatırım yaptığınla da doğrudan ilgili. Lot büyüklüğü, kar zarar hesaplamasında en belirleyici faktörlerden biri. 1 lotluk işlem açtığında her pip için 10 dolar değer kazanırken, 0.1 lotluk işlemde bu değer sadece 1 dolar oluyor. Yani aynı fiyattaki hareketin sonucu, lot miktarına göre çarpan etkisi yaratıyor.
İkinci olarak işin içine kaldıraç oranı giriyor. Bu oran kazancı artırabileceği gibi zararı da büyütüyor. Örneğin 1.000 dolarlık bir hesapla 1:100 kaldıraç kullandığında, 100.000 dolarlık işlem yapabiliyorsun. Bu da pip başına elde edilen kazancın ya da kaybın doğrudan 100 kat büyümesi anlamına geliyor. Yani fiyat sadece birkaç pip tersine dönerse bile, tüm sermayeni riske atmış olabilirsin. Bu nedenle formülü kullanırken duygusal değil, tamamen matematiksel yaklaşmak gerekiyor.
Ayrıca bazı kullanıcılar spread etkisini göz ardı ediyor. Aslında bu, işlem açıldığında otomatik olarak eksiden başlamak anlamına geliyor. Örneğin 2 piplik bir spread varsa, kar edebilmek için fiyatın önce bu farkı kapatması gerekiyor. Bu da özellikle kısa vadeli işlemlerde sonucu ciddi biçimde etkileyebiliyor. Yani spread’i hesaba katmadan yapılan kar hesaplamaları, genellikle olduğundan daha iyimser sonuçlar veriyor.
Pip Değeri Nasıl Hesaplanır ve Neden Önemlidir?
Pip değeri, bir işlemin kar ya da zararını hesaplarken kullanılan en temel ölçü birimi. Özellikle döviz çiftlerinde bu değer, 4. ondalık basamağın hareketini temsil eder. Ancak burada dikkat edilmesi gereken şey, işlem yaptığın paritenin hangi para birimiyle sonuçlandığı. Çünkü pip değeri, genellikle karşı para birimi üzerinden belirleniyor.
Mesela EUR/USD işleminde pip değeri dolar cinsinden hesaplanır. Eğer 1 lotluk işlemde 0.0001 pip hareketi yaşanırsa, bu 10 dolarlık bir değişim anlamına gelir. Ancak USD/JPY gibi iki farklı para birimi içeren işlemlerde pip değeri farklılık gösterebilir. Burada ondalık basamak farklılığı da devreye girer. USD/JPY örneğinde pip, virgülden sonraki ikinci basamakta yer alır. Yani 0.01’lik değişim, 1 pip anlamına gelir.
Bu yüzden bir işlem açmadan önce, pip değerini doğru bir şekilde bilmek önemli. Pip değeri düşükse, yüksek kazanç beklemek için fiyatın daha çok hareket etmesi gerekir. Tersine, yüksek pip değeri olan işlemler daha kısa süreli hareketlerle bile ciddi kazançlar sağlayabilir. Ancak bu durum aynı zamanda riskin de arttığını gösterir. Bir piplik ters hareket bile, büyük hacimli işlemlerde anlık kayıplara neden olabilir. O yüzden pip hesabı, sadece bilgi değil, aynı zamanda strateji meselesidir.
Kar Zarar Formülü Pratikte Nasıl İşler?
Formülü anlamak kadar onu gerçek işlemlerde nasıl kullanacağını bilmek de önemli. Çünkü teoride kolay görünen hesaplar, uygulamada kafa karıştırıcı hale gelebiliyor. Mesela EUR/USD paritesinde 1.1000 seviyesinden 1 lot alış yaptığını ve fiyatın 1.1050’ye çıktığını varsayalım. Bu durumda 50 piplik bir hareket olmuş olur. Eğer her pip 10 dolarsa, bu işlemin getirisi doğrudan 500 dolardır. Ama aynı işlem 0.5 lotla yapılmış olsaydı, bu sefer kazanç 250 dolar olurdu.
Bir diğer örnek USD/JPY üzerinden gidelim. 109.00 seviyesinden 1 lot satış açtın ve fiyat 108.50’ye düştü. Burada da 50 piplik bir hareket söz konusu. USD/JPY gibi çiftlerde 1 pip değeri 9.17 dolar civarında olur. Bu da toplam kazancın 458.5 dolar olduğu anlamına gelir. Gördüğün gibi, her parite farklı değerlere sahip. Bu yüzden formülü ezberlemek yerine, her seferinde duruma göre yeniden uygulamak çok daha doğru sonuç verir.
Yani tek bir kar zarar hesabı yok, her işlem için dinamik bir yapı var. Kullanıcılar işlemlerine başlamadan önce mutlaka bu dinamikleri göz önünde bulundurmalı. Sadece fiyatın yönünü tahmin etmek yetmiyor; işlem büyüklüğü, kaldıraç ve parite özellikleri gibi detaylar da aynı derecede belirleyici oluyor. Ve elbette, her hamlede bu formülün doğru çalıştığından emin olmak gerekiyor.
| Hesaplama Türü | Denklem / Formül | Açıklama |
|---|---|---|
| Kar/Zarar Hesabı (USD) | (Çıkış Fiyatı - Giriş Fiyatı) x Lot x Pip Değeri | Giriş ve çıkış fiyatı farkı pip cinsinden alınır. Lot büyüklüğü ve pip değeriyle çarpılır. |
| Pip Değeri (Standart Lot) | Pip x Lot x 10 | 1 pip genelde 0.0001’dir (majör paritelerde), 1 lotta 10 dolar eder. |
| Pip (EUR/USD) | 0.0001 | EUR/USD gibi 4 ondalıklı paritelerde pip tanımı budur. |
| Pip (USD/JPY) | 0.01 | USD/JPY gibi 2 ondalıklı paritelerde pip farklı tanımlanır. |
| İşlem Hacmi (USD) | Lot x 100.000 | 1 standart lot genellikle 100.000 birimdir. |
| Kazanç/Kayıp (Mini Lot) | (Fiyat Farkı x 10.000) x Pip Değeri | Mini lot (0.1 lot) işlemler için hesap yapılır. |
| Kaldıraç Etkisi | Teminat x Kaldıraç Oranı = İşlem Büyüklüğü | Hesabında ne kadar teminat varsa, kaldıraçla çarpılarak toplam işlem hacmi bulunur. |
| Spread Etkisi (USD) | Spread x Pip Değeri x Lot | Spread işlem açılır açılmaz oluşan ilk zararı gösterir. |
| Gerçek Kar (Spread dahil) | [(Çıkış - Giriş) - Spread] x Pip Değeri x Lot | Spread düşüldükten sonra kalan net kazanç/kayıp hesaplanır. |